ନବତ୍ରୀର ଚତୁର୍ଥ ଦିନରେ ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଅର୍ଥାତ ଆଜି ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ପୂଜା ପାଇବେ l ରୋଗ, ତ୍ରୁଟି ଏବଂ ଦୁଃଖରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ମାତା କୁଶମଣ୍ଡାର ଉପାସନା ସବୁଠାରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଉପାୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ l
ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ମୂଖ୍ୟ ଦେବତା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ମା ନିଜର କୋମଳ ହସ ସହିତ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ l ନରମ ହସ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ କୁଶମଣ୍ଡା ନାମ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରୀ ସମୟରେ ପୂଜା ପଦ୍ଧତି, ମନ୍ତ୍ର, ଉତ୍ସର୍ଗ ଏବଂ ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ବିଷୟରେ ସମସ୍ତ ସୂଚନା ଜାଣନ୍ତୁ….
ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କର ଆଠଟି ବାହୁ ଅଛି, ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ଅଷ୍ଟବୁଜା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ l ତାଙ୍କର ଆଠଟି ହାତରେ ସେ ଏକ କମଣ୍ଡଲ, ଧନୁ, ତୀର, ଲତା-ଫୁଲ ଅମୃତ ଭର୍ତ୍ତି ହାଣ୍ଡି, ଚକ୍ର, ଗଦା ଏବଂ ମାଳି ଧରିଛନ୍ତି l ସିଂହ ହେଉଛି ତାଙ୍କର ବାହାନ l ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ସୌର ପ୍ରଣାଳୀରେ ରୁହନ୍ତି l
ନବରାତ୍ରୀର ଚତୁର୍ଥ ଦିନରେ ପୂଜା ପାଇଁ ଶୁଭ ସମୟ ସକାଳ ୦୬.୨୩ ରୁ ୦୯.୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଟେ l ଏହି ଦିନ କୌଣସି ଅଭିଜିତ୍ ମୁହୁର୍ତା ନାହାଁନ୍ତି। ସନ୍ଧ୍ୟା ପୂଜା ପାଇଁ ଶୁଭ ସମୟ ୦୭.୨୩ ରୁ ୦୮.୫୯ ଅଟେ l
ମାତା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ମାଲପୁଆ ଅର୍ପଣ କରିବାର ପରମ୍ପରା ଅଛି l ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ଦିନ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କୁ ମାଲପୁଆ ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ । ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ବୁଦ୍ଧି ବିକଶିତ ହୁଏ ଏବଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା କ୍ଷମତା ବଢିଥାଏ lଏହି ଦିନ କଖାରୁକୁ ବଳି ଦିଆଯାଇ ମାତା ଦେବୀଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ l କଖାରୁ ହେଉଛି ସେହି ଫଳ ଯେଉଁଥିରୁ ଖାଦ୍ୟ ରନ୍ଧାଯାଏ l