ଭୁବନେଶ୍ଵର: ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଜୀବନ ପ୍ରଦାନକାରୀ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି। ଇତିହାସରେ ମଧ୍ୟ ତାହା ହିଁ ବର୍ଣ୍ଣିତ ରହିଛି। ନଦୀ କୂଳରେ ହିଁ ଅଧିକାଂଶ ସଭ୍ୟତା ଗଢି ଉଠିଥିଲା । ପ୍ରଚୀନ ଯୁଗରେ ଲୋକମାନେ ନଦୀ କୂଳରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ନଦୀଗୁଡିକୁ ମା’ ପରି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ନଦୀଗୁଡିକୁ ମଧ୍ୟ ଦେବୀ-ଦେବତା ପରି ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରାଯାଏ। ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଶିଳ୍ପ ଏବଂ କୃଷି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ୟ୍ୟରେ ନଦୀ ଜଳରେ ହିଁ କରାଯାଏ। ନଦୀ ବିନା ମାନବ ସଭ୍ୟତା କଳ୍ପନା କରିବା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟକର। ଭାରତରେ ଅଧିକାଂଶ ନଦୀ ପୂଜା କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ଏପରି କିଛି ନଦୀ ଅଛି ଯାହାର ଜଳ ଛୁଇଁବାକୁ ଲୋକମାନେ ଭୟ କରନ୍ତି। ଭାରତରେ ଏମିତି ନଦୀ ଅଛି ଯାହାକୁ ଅଭିଶପ୍ତ କୁହାଯାଏ। ଏହି ନଦୀ ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଏତେ ଭୟ ଅଛି ଯେ ସେମାନେ ଏହି ନଦୀର ଜଳକୁ ମଧ୍ୟ ସ୍ପର୍ଶ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହାର ରହସ୍ୟ…
ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ନଦୀ ହେଉଛି ଅଭିଶପ୍ତ। ଏହି ନଦୀର ନାଁ ହେଉଛି କର୍ମନାଶ। ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ କର୍ମନାଶ ନାମକ ଏକ ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ, ଯାହାର ଜଳ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ। ଏହି ନଦୀ ଅଭିଶାପ୍ତ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ଯଦି କେହି ଏହାର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଲାଗେ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ମାଡି ଆସେ। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଲୋକ କର୍ମନାଶ ନଦୀର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ। କର୍ମ ଏବଂ ନାସ ଦୁଇଟି କଠୋର ଶବ୍ଦରେ ଗଠିତ କର୍ମନାଶ। ଏହାର ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସବୁ ଶେଷ ହେବା ବା ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେବା। ସୋନଭଦ୍ର, ଚାନ୍ଦୌଲି, ବାରାଣସୀ ଏବଂ ଗାଜୀପୁର ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ଏହି ନଦୀ ବକ୍ସର ଗଙ୍ଗା ନଦୀରେ ଯାଇ ମିଶିଛି। ଏହି ନଦୀ ବିଷୟରେ ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ବାସ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରହିଛି। ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କର୍ମନାଶା ନଦୀର ଜଳକୁ ଛୁଇଁବା କାମକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ।
ପୌରାଣିକ କଥାରେ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ନଦୀ ରାଜା ହରିଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପିତା ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଲାଳରୁ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। କୁହାଯାଏ ଯେ ଥରେ ସତ୍ୟବ୍ରତ ନିଜର ଗୁରୁ ବଶିଷ୍ଠ ଋଷି ମାନବ ଶରୀର ସହିତ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଗୁରୁ ବଶିଷ୍ଠ ଋଷି ଏହାକୁ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ। ସତ୍ୟବ୍ରତ ଗୁରୁ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ରଙ୍କ ଆଗରେ ଏହି ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଶକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କୁ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ପଠାଇଲେ। ଏହା ଦେଖି ଇନ୍ଦ୍ର ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଗଲେ ଏବଂ ସେ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଶରୀରକୁ ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠକୁ ପଠାଇଲେ। ଏହା ଜାଣିପାରି ଗୁରୁ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର ତାଙ୍କର ଧ୍ୟାନର ଶକ୍ତି ସହିତ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଶରୀରକୁ ସ୍ୱର୍ଗ ଓ ପୃଥିବୀ ମଧ୍ୟରେ ଅଟକାଇଲେ। ଏହା ପରେ ଇନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଡ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା। ହେଲେ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଶରୀର ମଝି ଆକାଶରେ ସେମିତି ଝୁଲି ରହିଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଶରୀର ମୁଣ୍ଡ ତଳକୁ ଥିଲା। ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ପାଟିରୁ ଲାଳ ବାହାରିବାକୁ ଲାଗିଲା। କୁହାଯାଏ ତାଙ୍କ ପାଟି ଲାଳରୁ ଏହି ନଦୀର ଉତ୍ପତି ହୋଇଥିଲା। ସତ୍ୟବ୍ରତଙ୍କ ଚତୁରତା ପାଇଁ ଗୁରୁ ବଶିଷ୍ଟ ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଏହି ନଦୀ ମଧ୍ୟ ଅଭିଶାପ ପାଇ ଅଭିଶପ୍ତ ନଦୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।