ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମରାଠା ଆନ୍ଦୋଳନର ନିଆଁ ପୁଣି ଥରେ ଜଳି ଉଠିଛି । ମରାଠା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ହିଂସାତ୍ମକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି l ଏହି ସମୟରେ ମରାଠା ସଂରକ୍ଷଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଜି ଏକ ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ବୈଠକ ଶେଷ ହେବା ପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ସିଏମ୍ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସଂରକ୍ଷଣ ନାମରେ ହିଂସା ଠିକ୍ ନୁହେଁ। ମରାଠା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସଂରକ୍ଷଣ ଦେବା ଉପରେ ସମସ୍ତ ଦଳ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ‘ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକରେ ସମସ୍ତେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ମରାଠା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସଂରକ୍ଷଣ ମିଳିବା ଉଚିତ l ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି ଯେ ସଂରକ୍ଷଣ ଆଇନ ପରିସରରେ ରହିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରତି ଅନ୍ୟାୟ ନକରିବା ଆବଶ୍ୟକ।‘
ମରାଠାମାନେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସଂରକ୍ଷଣ ଦାବି କରିଆସୁଥିଲେ। 1982 ମସିହାରେ, ମରାଠା ସଂରକ୍ଷଣ ବିଷୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା l 1982 ମସିହାରେ, ମଠାଡି ନେତା ଅନ୍ନସାହେବ ପାଟିଲ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଆଧାର କରି ମରାଠାଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷଣ ଦାବି କରି ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ସରକାର ତାଙ୍କ ଦାବିକୁ ଅଣଦେଖା କଲେ ସେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଥିଲେ। 2014 ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ତତ୍କାଳୀନ ସିଏମ୍ ପ୍ରୀତିରାଜ ଚାବନ ସରକାରୀ ଚାକିରୀ ତଥା ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ମରାଠାଙ୍କୁ 16 ପ୍ରତିଶତ ସଂରକ୍ଷଣ ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ନିୟମ ଆଣିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ 2014 ରେ କଂଗ୍ରେସ-ଏନସିପି ମିଳିତ ସରକାର ନିର୍ବାଚନରେ ହାରିଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ସିଂ ବିଜେପି-ଶିବରେ ଥିଲେ। ସେନା ସରକାର ଫଡନାଭିସ୍ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। ତେବେ ନଭେମ୍ବର 2014 ରେ ବମ୍ବେ ହାଇକୋର୍ଟ ଏହି ନିୟମକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲେ।
ଫଡନାଭିସ୍ ସରକାରରେ, ମରାଠା ସଂରକ୍ଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏମ.ଜି ଗାଇକୱାଡଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ପଛୁଆ ଶ୍ରେଣୀ ଆୟୋଗ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ସୁପାରିଶ ଆଧାରରେ ଫଡନାଭିସ୍ ସରକାର ସାମାଜିକ ତଥା ଶିକ୍ଷାଗତ ପଛୁଆ ଶ୍ରେଣୀ ଅଧିନିୟମର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ମରାଠାମାନଙ୍କୁ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ମରାଠାଙ୍କୁ ବିଜେପି ସରକାରରେ 16% ସଂରକ୍ଷଣ ମିଳିଥିଲା। ତେବେ ବମ୍ବେ ହାଇକୋର୍ଟ ଏହାକୁ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ 13 ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ 12 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିଛନ୍ତି।
ମେ 2021 ରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହାକୁ ବାତିଲ କରିଥିଲେ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ପାଞ୍ଚ ଜଣ ବିଚାରପତିଙ୍କ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଛନ୍ତି ଯେ 50 ପ୍ରତିଶତ ସଂରକ୍ଷଣର ସୀମା ଭଙ୍ଗ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର 40 ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ବିଧାୟକ ଏବଂ ସାଂସଦ ମରାଠା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର।
