ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଐତିହାସିକ ଅବତରଣ ପରେ, ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-୩ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛି l ସବୁଦିନ ଆମକୁ କିଛି ନୂଆ ନୂଆ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଉଛି l ରୋଭରରେ ଲଗାଯାଇଥିବା ଲେଜର ଇଣ୍ଡୁକେଡ୍ ବ୍ରେକଡାଉନ୍ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରସ୍କୋପ୍ (LIBS) ଯନ୍ତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସଲଫର୍ ପ୍ରକାଶ କରିଛି l ଏଥି ସହିତ, ଇସ୍ରୋ ଗୁରୁବାର ପୁଣି ଥରେ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିଛି l ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ-୩ ମିଶନର ରୋଭର ‘ପ୍ରୟାଗାନ’ରେ ଲଗାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟ ଏକ ଯନ୍ତ୍ର ସଲଫରର ଉପସ୍ଥିତି ନିଶ୍ଚିତ କରିଛି।
ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ସ୍ପେସ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ (ଇସ୍ରୋ) କହିଛି ଯେ ରୋଭର ‘ପ୍ରଜ୍ଞାନ’ରେ ଲଗାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟ ଏକ ଉପକରଣ ଆଲଫା କଣିକା ଏକ୍ସ-ରେ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରସ୍କୋପ୍ (APXS) ଚନ୍ଦ୍ରରେ ସଲଫରର ଉପସ୍ଥିତି ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଛୋଟ ଉପାଦାନକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଛି।
ପଥର ସନ୍ଧାନରେ ନିୟୋଜିତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ଆବିଷ୍କାର ପରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ଆଗରେ ନୂଆ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଆସିଛି l ସେ ତାଙ୍କର ସନ୍ଧାନ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି l ଏଥି ସହିତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅବତରଣ କରିଥିବା ଦକ୍ଷିଣ ପୋଲାର ଅଞ୍ଚଳରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ମାଟି ଏବଂ ପଥର କ’ଣ ତିଆରି ହୋଇଛି? ଏହା ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନଠାରୁ କିପରି ଭିନ୍ନ?
X(ଯାହା ପୂର୍ବରୁ ଟ୍ୱିଟର ରୂପେ ଜଣାଶୁଣା ) ଦ୍ୱାରା ISRO ଏକ ଭିଡିଓ ପୋଷ୍ଟ କରିଛି l ଏହା ରୋଭର ଉପରେ ଥିବା ଆଲଫା କଣିକା ଏକ୍ସ-ରେ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରୋମିଟର (APXS) ଚନ୍ଦ୍ରର ଏକ ନମୁନା ଦେଖିବା ପାଇଁ ଓହ୍ଲାଇଥିବାର ଦେଖାଯାଉଛି, ଯାହା ବିକ୍ରମଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଦ୍ୱାରା ଭିଡ଼ିଓହୋଇଥିଲା l ଏଥି ସହିତ, ଇସ୍ରୋ କହିଛି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ମାଟି ଏବଂ ପଥର ଖୋଜିବା ପାଇଁ APXS ଉପକରଣ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ l ଏଥିରେ ରେଡିଓଆକ୍ଟିଭ୍ ଉତ୍ସ ରହିଥାଏ, ଯାହା ଭୂପୃଷ୍ଠ ନମୁନାରେ ଆଲଫା କଣିକା ଏବଂ ଏକ୍ସ-ରେ ନିର୍ଗତ କରେ l
ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏକ୍ସ-ରେର ଶକ୍ତି ଏବଂ ତୀବ୍ରତା ମାପ କରି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରିବେ । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, APXS ମାଧ୍ୟମରେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଆଲୁମିନିୟମ, ସିଲିକନ୍, କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଏବଂ ଆଇରନ୍ ପରି ଉପାଦାନଗୁଡିକର ଉପସ୍ଥିତି ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି l ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଗନ୍ଧକ ସହିତ ଅନେକ ଛୋଟ ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟ ଠାବ ହୋଇଛି l
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ରୋଭରରେ ସ୍ଥାପିତ ଲେଜର ଇଣ୍ଡୁକେଡ୍ ବ୍ରେକଡାଉନ୍ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରସ୍କୋପ୍ (LIBS) ଯନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଅମ୍ଳଜାନ ନିଶ୍ଚିତ କରିଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଆଲୁମିନିୟମ୍ (ଅଲ୍), ସଲଫର୍ (S), କ୍ୟାଲସିୟମ୍ (Ca), ଆଇରନ୍ (Fe), କ୍ରୋମିୟମ୍ (Cr) ଏବଂ ଟାଇଟାନିୟମ୍ (Ti) ର ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି l ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ (Mn) ଏବଂ ସିଲିକନ୍ (Si) ର ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି l