ଆଜି ହେଉଛି ଜିରୋ ଛାୟା ଦିବସ

“ମୁଁ ଭାବିଲି ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ସୁନ୍ଦର ଜିନିଷ ଛାଇ ହେବା ଜରୁରୀ” – ସିଲଭିଆ ପ୍ଲାଥ ତାଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ ଦି ବେଲ ଜାରରେ ଏହି ଲେଖିଛନ୍ତି। ଜିରୋ ଛାୟା ଦିନ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ଘଟଣା ଏବଂ ଏହା ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଥର ଘଟେ l ଯେତେବେଳେ ଏହି ସମୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆକାଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନରେ ଥାଏ, ଜୀବଜନ୍ତୁ କୌଣସି ଛାୟା ପକାନ୍ତି ନାହିଁ l ଟ୍ରପିକ୍ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡିକ ପାଇଁ (ଅକ୍ଷାଂଶ ୨୩.୪° ଉତ୍ତର ରେ ଥିବା ଟ୍ରପିକ୍ ଏବଂ ୨୩.୪° ଦକ୍ଷିଣ ଅକ୍ଷାଂଶରେ ମକର ରାଶିର ଟ୍ରପିକ୍ ମଧ୍ୟରେ), ଜିରୋ ଛାୟା ଦିନ ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଥର ହୋଇଥାଏ l ଜିରୋ ଛାୟା ଦିନ ମୌଳିକ ଭାବରେ ଦିନକୁ ଦୁଇଥର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ଘଟେ l ଭାରତରେ, ଦକ୍ଷିଣ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ରାଜଧାନୀ ତଥା ବୃହତ୍ତମ ସହର ଥିବା ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ ଅର୍ଥାତ ଆଜି ଏହି ଘଟଣାର ସାକ୍ଷୀ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଦିନେ ଏହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ପାଇଁ ଘଟିଥାଏ, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ଏହା ଅଧିକ ଦେଖାଯିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି l ୧୨:୨୪ ଅପରାହ୍ନ (ସ୍ଥାନୀୟ ସମୟ) ଏହା ଦେଖାଯିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି l ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ଏହି ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୨୫ ରେ ଜିରୋ ଛାୟା ଦିବସ ହୋଇଥିଲା l ଏହି ବିରଳ ଘଟଣା ଘଟିଥାଏ ଯେତେବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅବନତି ଅବସ୍ଥାନର ଅକ୍ଷାଂଶ ସହିତ ମେଳ ହୁଏ l ଯେତେବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଛାୟା ସହିତ ଦିନରେ ସ୍ଥାନୀୟ ମେରିଡିଆନ୍ ଅତିକ୍ରମ କରନ୍ତି, ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣ ଭୂମିରେ ଥିବା ଏକ ଆଇଟମ୍ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂଲମ୍ବ ଭାବରେ ଖସିଯାଏ, ଏବଂ ସେହି ବସ୍ତୁର କୌଣସି ଛାୟା ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ ନାହିଁ l ଆମେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଛୁ ଯେ ଋତୁ ଗୁଡିକ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି କାରଣ ପୃଥିବୀର ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ଅକ୍ଷ ହେଉଛି ୨୩.୫ ଡିଗ୍ରୀ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପଟେ ଏହାର ବିପ୍ଳବର ବିମାନ ପ୍ରତି ପ୍ରବୃତ୍ତି l ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏକ ବର୍ଷରେ ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ଇକ୍ୟୁଏଟରର ଦକ୍ଷିଣରୁ ୨୩.୫ ଡିଗ୍ରୀରୁ ଇକ୍ୟୁଏଟରର ଉତ୍ତରରେ ୨୩.୫ ଡିଗ୍ରୀ ଏବଂ ଉତ୍ତରରେ (ଡାକସିନାୟାନ୍) ଦିନକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନରେ ରହିବେ l ଦୁଇଟି ସମୀକରଣ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଇକ୍ୟୁଏଟର ଉପରେ ଅତିକ୍ରମ କରେ ଏବଂ ଦୁଇଟି ସୋଲଷ୍ଟାଇସ୍ ପୃଥିବୀର ଉତ୍ତର ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ l ତେଣୁ, +୨୩.୫ ରୁ -୨୩.୫ ଡିଗ୍ରୀ ଅକ୍ଷାଂଶ ମଧ୍ୟରେ ରହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅବନତି ଦୁଇଥର ସମାନ ହେବ: ଥରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ସମୟରେ ଏବଂ ଥରେ ଡାକସିନାୟାନ ସମୟରେ l ଏହି ଦୁଇ ଦିନରେ ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ସିଧାସଳଖ ଓଭରହେଡ୍ ହେବେ ଏବଂ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ଭୂମିରେ ଛାଇ ପକାଇବ ନାହିଁ l ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ଏହି ଜିରୋ ଛାୟା ଦିନରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିବ l